Deze week start een grootschalig onderzoek naar de effecten van nieuwe tabakswetgeving. De overheid wil tabak namelijk minder zichtbaar maken in de maatschappij. Er mag vanaf 2024 in supermarkten geen tabak meer verkocht worden. De volgende stap is de verkoop beperken tot alleen in de gespecialiseerde tabakswinkels.
Er wordt onderzoek gedaan naar verschillende effecten van de wetswijziging. Zo kijken de onderzoekers naar wat de wijziging doet met het aantal verkooppunten, het percentage rokers, hoe snel niet-rokers gaan roken en de hoeveelheid impulsaankopen onder rokende volwassenen. Hierbij wordt onderscheid gemaakt tussen mensen die in kwetsbare en niet-kwetsbare buurten wonen. Gera Nagelhout, hoogleraar aan de universiteit Maastricht en werkzaam bij Onderzoeksinstituut IVO, zegt dat het belangrijk is om het beleid in de gaten te blijven houden. ‘Wanneer er bijvoorbeeld geen tabak meer in supermarkten verkocht mag worden, kunnen er wel weer andere verkooppunten ontstaan. Dan is het de vraag of het aantal verkooppunten daadwerkelijk naar beneden gaat.’ Door alles in de gaten te houden, kun je ingrijpen als er iets beter kan of veranderd moet worden in het beleid.
Strategieën tabaksindustrie
Naast het onderzoek houdt een groep onderzoeksjournalisten zich bezig met strategieën die de tabaksindustrie gebruikt om de wetgeving te beïnvloeden. ‘Deze strategieën variëren van berichtjes naar Kamerleden over ontevredenheid tot directe invloed op het beleid’, zegt Nagelhout. De journalisten doen hier onderzoek naar door middel van gelekte documenten, interviews met mensen uit de industrie en het in de gaten houden van verkooppunten. Hierover brengen zij dit jaar al artikelen naar buiten.
Manier van onderzoek
De onderzoekers gebruiken, voor het grote onderzoek, naast bestaande data ook de resultaten van vragenlijsten. Zo vullen zo’n 250 niet-rokende jongeren gedurende het onderzoek ieder jaar verschillende vragenlijsten in. Ook een groep van 1200 rokende volwassenen, waarvan de ene helft uit een kwetsbare wijk komt en de andere uit een niet-kwetsbare, doet dit. Naast de vragenlijsten worden deze mensen ook geïnterviewd.
Deelnemers aan het onderzoek zijn: gezondheidswetenschappers, economen en onderzoeksjournalisten van Onderzoeksinstituut IVO, de Universiteit Maastricht, SEO Economisch Onderzoek en The Investigative Desk. Zij doen vier jaar onderzoek dat betaald wordt door KWF Kankerbestrijding.
LEES MEER...