Bij het aanleren van (nieuwe) gewoonten speelt dopamine een grote rol in onze hersenen. Maar welke van de verschillende dopamine routes in ons brein zijn onmisbaar? En hoe veranderen signalen van specifieke dopamine routes in de loop van de ontwikkeling als we gewoontes aanleren? Uit onderzoek van het Nederlands Herseninstituut blijkt dat de rol van dopamine anders is dan gedacht.
Dopamine is een ‘boodschapper’ in de hersenen die informatie van de ene zenuwcel naar de andere overbrengt. Het is belangrijk voor bepaalde functies van het zenuwstelsel, zoals beweging, genot en aandacht en speelt een belangrijke rol bij motivatie.
Blijvertje
Vaak wordt gedacht dat – zodra een gewoonte volledig is aangeleerd – de dopamine signalen stoppen, aldus Ingo Willuhn, als onderzoeker verbonden aan het Nederlands Herseninstituut en UMC Amsterdam. Andere aannames gaan ervan uit dat dopamine signalen zich tijdens het proces van het aanleren van een gewoonte verplaatsen tussen verschillende hersengebieden van het striatum.
Het striatum is een hersengebied dat cruciaal is voor bewegingen en het beloningssysteem en hierin heeft elk deel zijn eigen verantwoordelijkheid. Zo is een deel dopamine bijvoorbeeld belangrijk voor het aanleren van nieuw gedrag, terwijl bij een ander deelgebied dopamine juist belangrijk is voor de uiting van gedrag. ‘Met ons onderzoek tonen we echter aan dat las je een gewoonte aanleert, de dopamine signalen niet verdwijnen of zich verplaatsen tussen gebieden van het striatum’.
Leren = meer dopamine
In het onderzoek keken Willuhn en zijn collega’s wat er gebeurde met de dopamine signalen in de hersenen van ratten tijdens de ontwikkeling van een gewoonte. Wat bleek? De hoeveelheid dopamine in het deel van het brein dat eerder werd gelinkt met niet-aangeleerd gedrag, nam toe tijdens het starten van de gewoonte, terwijl de hoeveelheid dopamine weer afnam tijdens het voltooien van de gewoonte. Het tegenovergestelde patroon werd gezien bij ratten met niet-aangeleerd gewoontegedrag.
Betere diagnosestelling en behandeling
Dankzij een techniek die gebruik maakt van stroom en spanning, konden de Willuhn en zijn collega-onderzoekers de dopamine signalen in alle gebieden van het striatum van seconde tot seconde gelijktijdig meten gedurende tien weken. ‘Het onderzoek is dan ook een stap voorwaarts in ons begrip van de gedragsfunctie van dopamine signalen’, aldus Willuhn. Mogelijk kan het in de toekomst gebruikt worden ter verbetering van de behandeling van psychiatrische aandoeningen.
LEES MEER...