De scan zal begin 2025 klaar zijn en wordt uitgevoerd in opdracht van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS). Deze scan moet een overzicht geven hoe de Nederlandse gezondheidszorg op dit moment is voorbereid op gezondheidsproblemen bij mensen die synthetische pijnstillers gebruiken. Om te bepalen wat ontbreekt of wat er nodig is om beter voorbereid te zijn. Het Trimbos-Instituut zal adviezen geven aan het ministerie van VWS over monitoring, risicobeoordeling en interventies.

Opkomst in Europa
In andere Europese landen, zoals Frankrijk, Engeland, Schotland, Ierland, Finland en Noorwegen, zijn toenames te zien van ernstige of zelfs dodelijke gezondheidsincidenten na het gebruik van deze middelen. De Tweede Kamer heeft recent vragen gesteld over deze synthetische pijnstillers. Zij wil duidelijk inzicht krijgen in de huidige hulpverlening en voorzorgsmaatregelen te treffen. Ook in het Europees Drugsrapport 2024 roept de European Union Drugs Agency (EUDA) op tot betere voorbereiding op deze pijnstillers in Europa.

Illegale stoffen
Synthetische opiaten zijn stoffen die als medicijn worden voorgeschreven. Ze worden ook nagemaakt of verhandeld op de zwarte markt. Ze hebben een verdovende en pijnstillende werking. Daarnaast is er ook sprake van ‘nieuwe’ synthetische opiaten die niet medisch gebruikt worden en alleen voor de illegale markt gemaakt zijn: stoffen afgeleid van fentanyl, of een ander soort synthetische opiaat, zoals nitazenen. De scan richt zich op de niet-medische markt.