De overheid heeft 99 procent van de aandelen van de Nederlandse Loterij, het grootste gokbedrijf van Nederland. De Staatsloterij, Lotto, Eurojackpot, Miljoenenspel, Lucky Day, Krasloten, en TOTO Winkel, Casino en Sport vallen daaronder. In 2022 maakte de overheid zo’n 123 miljoen euro aan winst op gokken. In 2021 werd het legaal om online te gokken. Twee van de eerste tien vergunningen die werden uitgedeeld aan Nederlandse online gokbedrijven zijn van de staat. Andere bedrijven zoals Fair Play en BetCity niet. Volgens Kansspelautoriteit, nationale toezichthouder voor de gokindustrie, was het BSR (brutospelresultaat, inzet van gokkers min de uitgekeerde prijs) begin 2022 90 miljoen euro, begin 2023 was dit 124 miljoen euro.

Aantrekkelijke reclames

In de wet die online gokken mogelijk maakt staat dat jongvolwassenen beschermd moeten worden tegen de verleiding van gokken om een gokverslaving te voorkomen. Net zoals bij een drugs- of alcoholverslaving kan iemand met een gokverslaving last krijgen van lichamelijke en mentale ontwenningsverschijnselen. Maar door concurrentie van andere bedrijven wordt er door de Nederlandse Loterij toch reclame gemaakt die jongeren ook aantrekkelijk vinden. Bijvoorbeeld de Koning TOTO reclames met voetballers Wesley Sneijder en Nathan Rutjes of met rapper Donnie. Volgens deskundigen is het gevaarlijk dat de gokindustrie zo blijft groeien. Floor van Bakkum, manager Preventie bij verslavingskliniek Jellinek, ziet ook de omzet van gokbedrijven stijgen. ‘Er is bij ons nog geen groei van mensen met een gokverslaving te zien, maar uit de cijfers kun je wel afleiden dat er steeds meer mensen gokken. Door schaamte duurt het vaak lang voordat mensen hulp zoeken voor hun gokproblemen’, aldus Van Bakkum. Ze verwacht dat er binnen een paar maanden een stijging in het aantal mensen met een gokverslaving zal plaatsvinden.

Zweeds model

‘Het is niet raar dat de overheid vanuit het idee van preventie de eigenaar is van een groot gokbedrijf. De overheid kan daardoor ervoor zorgen dat er verantwoord wordt gegokt. Het probleem is alleen dat de Nederlandse Loterij moet concurreren met andere bedrijven en mensen moet verleiden met reclames’, zegt Van Bakkum. Wat de verslavingsdeskundige het liefst zou zien is dezelfde aanpak als in Zweden. Daar heeft de overheid een volledige monopoliepositie in de gokindustrie en ligt de focus op het volledig onaantrekkelijk maken van gokken.