Social media als erkende verslaving? Twijfelachtig

Schellekens zegt dat er veel overeenkomende symptomen zijn: ‘Denk aan dwangmatige herhaling van het gedrag, steeds meer nodig hebben, craving, stoppen wat niet goed lukt, maar ook ontwenningsverschijnselen.’  Uit studies waarop hij zich baseert, komt naar voren  dat de beloningsgevoeligheid, dwangmatigheid en controlefuncties minder goed functioneren bij mensen die overmatig gebruik maken van social media, net als bij mensen die gokverslaafd zijn. Maar of de negatieve gevolgen vergelijkbaar zijn met die van erkende verslavingen?
 
Concentratieproblemen
Daar is nog weinig onderzoek naar gedaan. Uit een onderzoek van Anneke Goudriaan, bijzonder hoogleraar Werkingsmechanismen en behandeling van verslavingsgedrag aan de UvA, blijkt dat mensen die overmatig social media gebruiken vaker concentratieproblemen hebben. De vraag is alleen of dat echt door social media komt, zegt ze. Volgens haar onderzoek geven bedrijven als Facebook en Instagram mensen bewust het gevoel dat ze verslaafd zijn, terwijl dat niet zo hoeft te zijn. ‘De bedrijven maken mensen afhankelijk. De technologie kan bevorderen dat mensen ervaren dat ze controleverlies hebben. Daardoor kunnen ze het gevoel hebben dat ze verslaafd zijn.’

Rol van ‘social mediaverslaving’
Volgens cijfers van het CBS gaf een op de zes jongeren drie jaar geleden aan ‘social mediaverslaafd’ te zijn. Of deze cijfers realistisch zijn, betwijfelt Schellekens. ‘Meestal zoeken mensen hulp omdat ze helemaal vastgelopen zijn. Ik denk dan ook dat er meer speelt bij mensen die hulp zoeken voor een social mediaverslaving, bijvoorbeeld een andere verslaving of depressie.’ Volgens Goudriaan vervangt social media een plek in ons leven: ‘Mensen zeggen dat ze verslaafd zijn aan social media omdat het deels de plaats in neemt van sociaal contact in real life, iets wat we vroeger meer hadden.’

06/02/2018