Ontkennen?

Basiscursus ontkennen in vijf makkelijke stappen:

1. slik je emoties weg

2. negeer je intuïtie

3. beredeneer de feiten weg

4. doe alsof er niets aan de hand is

5. herhaal stap 1 t/m 4!

Lang dacht ik dat ontkenning iets is waar wij verslaafden exclusief recht op hebben, maar niets is minder waar. Mijn ogen zijn geopend en hoe meer ik om me heen kijk, hoe meer ik zie dat zo’n beetje de hele wereld in ontkenning leeft van de waarheid, zichzelf en van de liefde.

Sinds oktober vorig jaar werk ik als familiecounselor bij een gerenommeerde jeugd ggz-instelling in het zuiden des lands. De jongeren gaan de kliniek in en de ouders nemen deel in groepssessies die ik, samen met een orthopedagoog, mag leiden.

Daar ondervind ik, net zoals in mijn dagelijks leven, dat er net zoveel niet verslaafden zijn die vol in de ontkenning zitten en daar, net zoals de echte addict, hardnekkig weigeren uit te komen.

Ontkenning kent vele gezichten en archetypes:
de zelf-illusionist : ‘ik heb er eens goed over nagedacht en kom tot de conclusie dat ik écht niets hoef te veranderen hoor’
de hardline denialist: ‘ik heb gewoon totaal geen aandeel in dit probleem’,
de mooi weer speler: ‘ja meneer de counselor, ik doe gewoon tijdens deze sessie of er helemaal niets aan de hand is!’

De laatste is niet zonder reden mijn favoriet want dat was namelijk wat ik ook altijd deed.
Mooi weer spelen, vrienden zijn met iedereen, conflicten vermijden en, zoals een goede verslaafde dat behoort te doen, nauwkeurig problemen minimaliseren. Ik had gewoon de moed om na dertig jaar heroïne, crack en methadon gebruik plus een paar tropisch eilanden vol met wiet te hebben weg gerookt, iedereen -inclusief mezelf- wijs te maken dat het allemaal best wel mee viel. Liegen is iets anders dan ontkennen, want de ware ontkenner gelooft namelijk écht in zijn eigen verhaal terwijl de leugenaar weet dat hij liegt.

Het Engelse denial oftewel; Don’t-Even-Notice-I-Am-Lying, zegt alles.

Maar waarom ontkennen we eigenlijk de waarheid zoals deze zich voordoet?
Omdat onder dit alles angst en machteloosheid zit en wanneer we de feiten onder ogen zien we in actie moeten komen en de verantwoording moeten gaan nemen en daar hebben we natuurlijk helemaal geen zin in.

Het valt ook niet mee om de vaak pijnlijke waarheid onder ogen te komen en eigenlijk is ontkenning niet meer dan een sterk psychisch afweermechanisme, maar wel een die de kop kan kosten voor een verslaafde die zijn verslaving ontkent.

De niet-verslaafde mens kan zich best en stukje ontkenning permitteren maar voor een verslaafde is het goedje dodelijk. Openheid, eerlijkheid en bereidwilligheid laat geen ruimte voor zelfs een klein beetje ontkenning en dient met wortel en al te worden verdelgd.

Lieve mensen, zie de waarheid en feiten onder ogen want als je je leven lang je probleem ontkent, dan ontken je levenslang je leven.

(en als je als een struisvogel je hoofd in het zand stopt steekt je kont in de lucht!)