Het is vandaag de Europese Dag van de Talen. Taal is belangrijk, om met elkaar te kunnen communiceren, om uit te leggen wat je voelt, om humor in je leven te brengen, om te leren, om contacten te onderhouden.
Maar ook in het kader van stigma is taal ontzettend van belang. ‘Noem verslaving gewoon verslaving’, schreef hoofdredacteur Jolande eerder al in een voorwoord, waarin ze reageerde op de benamingen ‘mateloosheid’ en ‘doseringsprobleem’.
Je noemt kanker ook gewoon kanker. Vroeger had je ‘K’. En dat was iets om je voor te schamen, hoor!
Tegenwoordig wordt de rode (of roze) loper voor je uitgelegd als je zo’n ‘ruimte-innemend proces’ hebt.
Verslaafd aan lippenbalsem
Anderzijds wordt het woord verslaving vaak, heel vaak, gebruikt. Maar niet op de juiste manier.
Deze dodelijke aandoening wordt compleet gebagatelliseerd als je overal leest of hoort dat iemand een lippenbalsem-, neusspray-, zijde lakens-, Louis Vuittontassen-, chocolade-, Facebook-, of neuspeuterverslaving heeft.
De media hebben veel invloed op de manier waarop we naar verslaving kijken. Nrc next publiceerde vandaag een infographic over alcohol-en drugsgebruik onder Europese jongeren. Het artikel verscheen onder de noemer ‘verslaving’, terwijl daar voor de rest met geen woord over werd gerept.
Ja, dat er onderzoek is gedaan naar ‘gebruik van verslavende middelen onder jongeren’.
Er staat nergens dat veel drinken niet automatisch betekent dat je verslaafd bent, dat je minstens erfelijk belast moet zijn om überhaupt verslaafd te raken. En dat een bovenkop ‘verslaving’ als het artikel gaat over ‘gebruik’ dus eigenlijk vooral een beetje sensationeel is en niet klopt.
‘Iedere leverpatiënt is alcoholist’
Telegraaf publiceerde dit weekend een stuk over leverpatiënten, die vaak ten onrechte als alcoholist worden aangemerkt in het medisch dossier. Omdat ruim de helft van de Nederlanders denkt dat leverziekten met alcoholisme te maken heeft, terwijl dat in slechts 20 procent van de aandoeningen het geval is.
‘Om het stigma te doorbreken, start de Nederlandse Leverpatiënten Vereniging daarom komende week een voorlichtingscampagne’, zo sluit het artikel af. Ondertussen heeft Telegraaf zelf al gesproken over het ‘onterechte verwijt van drankmisbruik’. Een zeer negatieve connotatie, alsof je verslaafden alleen maar kunt ‘verwijten’ dat ze ‘drank’ ‘misbruiken’.
Nee dus, tegen iemand met diabetes zeg je ook niet dat hij taart misbruikt als hij er twee per dag eet. Bovendien, laten we vanaf nu afspreken dat we het woord drank nooit meer gebruiken als het om verslaving gaat. We zijn niet verslaafd aan drank (ja, er zullen altijd mensen zijn die zeggen dat ze zoooooo verslaafd zijn aan thee – zie boven), maar aan alcohol.
‘Verwarde personen’
Langer geleden schreef het Brabants Dagblad over ‘incidenten met verwarde personen’. Aanleiding was dat VVD Tilburg vond dat een ggz-instelling waarin ook een methadonpost zit, moet verhuizen omdat zich sinds de vestiging daar een aantal incidenten hebben voorgedaan.
Iemand met een verslaving is per definitie geen verward persoon, omdat onder andere ‘handelingen die voortkomen uit afhankelijkheid van middelen’ worden uitgesloten in de officiële betekenis van het woord. Toch werd een complete doelgroep hier even over één kam geschoren met ‘mensen die een gevaar vormen voor zichzelf of anderen’. Overigens bleek na nader onderzoek dat bij de genoemde incidenten één iemand met een dubbele diagnose was betrokken. Voor de rest was er geen middelengebruik in het spel.
En bedankt hè.
Taal kan ook effectief zijn
Maar… er is goed nieuws: taal is ook een effectief en cruciaal hulpmiddel om stigma te verminderen.
Hoe? Dat lees je later in Lef Magazine…
Fijne Europese Dag van de Talen gewenst!
LEES MEER...