De onderbelichte kant van Amy Winehouse

Dit artikel verscheen in december 2016 in Lef Magazine
Tekst: Laura Mennen
Fotografie: Charles Moriarty

'Ik ben blij dat ik Amy alleen ken uit de tijd dat het goed met haar ging. De Amy over wie ik las in de kranten, was niet de vriendin die ik kende. Zij was erg gefocust, intelligent, hield van zingen, van nummers schrijven. Ze was niet geïnteresseerd in roem en bekendheid. Ze zong het liefst ergens achterin de bar. Muziek was haar leven, maar ze hield ook van gezellig samenzijn met haar vrienden. Ik vond het moeilijk te zien hoe Amy na haar doorbraak werd. Ik dacht er over na of ik iets voor haar kon doen. Een deel van mij wilde dat, maar uiteindelijk besloot ik het toch niet te doen. Amy en ik hadden elkaar inmiddels een lange tijd niet gesproken.

Geen verwachting
Ik ontmoette Amy de dag dat ik de coverfoto voor haar debuutalbum Frank schoot. Het was juni 2003. Ik was 21 en Amy 19 jaar. Een gezamenlijke vriend vroeg mij foto’s te maken voor het platenlabel van Amy. We spraken af in mijn appartement in Londen. Het was de eerste keer dat ik foto’s maakte van iemand om professionele redenen. Dat maakte me wel nerveus. Amy was dat ook. Aan de keukentafel bespraken we wat ze graag voor coverfoto wilde. Omdat ze geen richtlijnen had, lieten we op ons afkomen wat er zou gaan gebeuren.
Het was voor haar afwachten wie ik was, maar ook voor mij was het uitzoeken wie zij was. Gelukkig klikte het tussen ons. De rest van de middag brachten Amy en ik samen door in Londen. We liepen wat rond, maakten foto’s en gingen samen wat drinken. Het was fijn om met haar te werken. Het was erg relaxt en we namen de tijd. Hoewel Amy geen grote fan van de camera was, wisten we op de een of andere manier hier een weg in te vinden. Er was een soort chemie tussen mijn camera en haar.
Later die dag gingen Amy en ik naar de opnamestudio waar ze haar album Frank opnam. Op het dak namen we wat foto’s en luisterde ik voor het eerst naar Amy’s stem. Het was super. Toch had ik, toen we ‘s avonds over straat liepen en de shoot eigenlijk klaar was, het gevoel dat ik nog geen geschikte coverfoto had. Heel toevallig kwam er een man voorbij die zijn twee honden uitliet. Ik kreeg het idee om een foto te maken van Amy, terwijl zij met hen wandelde. Ik geloof dat ik twee foto’s gemaakt heb van Amy en de honden, waarvan een de uiteindelijke albumcover geworden is.

Van werkrelatie naar meer
Een maand later vlogen Amy en ik naar New York voor een tweede shoot. Het was nog leuker en relaxter dan de dag in Londen. We kenden elkaar inmiddels een beetje. De bedoeling was dat we de foto’s ‘s avonds schoten. Maar op het nieuws voorspelden ze een grote bliksemstorm, waardoor we die avond in het hotel bleven. Daar maakten we foto’s, praatten we en dronken we wijn. Ook de volgende dag hingen we in het hotel rond. Ik herinner me nog dat Amy alleen een Dirty Dancing T-shirt droeg, haar laarzen en haar gitaar. Zo stapte ze met mij de lift in. Je had de gezichten van de hotelbedienden moeten zien toen de deuren naar de foyer opengingen, haha!
Amy en ik werden een deel van een vriendengroep. Ik had vrienden die bij haar in huis woonden. Als ik daarheen ging, kwam ik haar tegen en hingen we samen rond. We aten samen, dronken samen. Zo groeide onze vriendschap. Na de uitgave van Frank zag ik Amy niet vaak meer. Ze tourde veel. Als ze even in Londen was zag ik haar wel altijd. Backstage bij optredens, soms bij haar thuis en af en toe kwam Amy naar mij. We waren niet de beste vrienden, maar wel goede. We praatten veel, maar onze gesprekken waren vaak niet diepgaand. Hoewel we één keer uitgebreid over onze families hebben gepraat, omdat onze ouders allebei gescheiden zijn.

Amy de ster
Voor niemand van ons was het een verrassing dat Amy een ster werd. Toen ik vanwege gezondheidsredenen terug naar mijn geboortestad Dublin verhuisde, verloor ik het contact met Amy. Sinds 2005 heb ik haar niet meer gezien. Ik las alleen over haar in de kranten. De dingen die ze over haar schreven waren niet positief en herkenden ik bovendien niet. Ik zag dat het Amy was, maar niet die van vroeger. Dat ze verslaafd zou raken, zag ik niet aankomen. We gebruikten, behalve het roken van wiet, geen drugs en ik kan je zeggen dat Amy nooit meer dronk dan ik.
23 juli 2011, deze dag herinner ik me als gisteren. Ik was in de supermarkt boodschappen aan het doen en tussen de schappen door hoorde ik iemand zeggen dat Amy was overleden. Ik kon het niet geloven. Op mijn telefoon checkte ik of het waar was en wat er was gebeurd. Ik was geschokt en ging meteen naar huis. Daar deed ik niks, ik kon niet eens huilen. In die tijd die daarop volgde kwamen verschillende mensen naar me toe die zeiden dat ik de foto’s die ik toentertijd van Amy maakte, moest uitbrengen. Dat voelde voor mij niet goed. Het was niet de juiste tijd voor mij; ik moest eerst haar overlijden verwerken.
In 2015 kwam de documentaire Amy uit, geregisseerd door Asif Kapadia. Na het zien van de film kreeg ik een triest gevoel. Tijdens die film kwam ik er achter dat Amy boulimia had. Ik was verrast; ik had nooit gemerkt dat Amy anders met eten omging dan anderen. Toen ik Amy kende, aten we namelijk regelmatig samen. Een aantal maanden na de première van Amy had ik een etentje met Asif. Ik vertelde hem over de foto’s en hij zei dat ik er wat mee moest doen, omdat ze volgens hem belangrijk zijn. Ik ben daar toen over gaan nadenken. Asif gaf me uiteindelijk het vertrouwen om de foto’s nog eens grondiger te bekijken. Nu voelde het wel goed om ze aan de wereld te laten zien. Veel mensen kennen Amy alleen als het meisje dat worstelde met haar verslaving. Ik wilde de Amy laten zien die ik kende. Ik had het gevoel dat daar niet echt aandacht aan besteed werd.

Uitgaan met Amy
In mijn fotoboek Before Frank ga je eigenlijk een avondje uit met Amy. Het boek staat vol met foto’s van de shoots in Londen en New York. De vijftig à zestig foto’s zijn allemaal persoonlijk. Het is een mix van Amy’s kijk op zichzelf en van mijn blik op haar. Ik probeerde in die tijd zo goed als ik kon te fotograferen hoe Amy echt was. Soms was ze de artiest, soms het lieve meisje en soms de persoon die houdt van een feestje. Amy was een slimme, vrolijke, zorgzame en open meid. Ze had niks te verbergen. Het was gewoon Amy. Ik vond het fijn met haar om te gaan. En ik hoop dat de mensen dat terugzien in mijn foto’s. De waarheid, mijn waarheid over Amy Winehouse.'