Iedereen met een verslaving kent ‘HALT’. Hungry Angry Lonely Tired. Allemaal gevoelens waar we (zeker in pril herstel) rekening mee moeten houden, om het risico op terugval de kop in te drukken. Daar hoort verveling ook bij. Want hoewel we onze dag zo gestructureerd mogelijk in proberen te delen, blijven er altijd wat uren over die we nog in moeten vullen.
Wat is verveling?
Verveling is een combinatie van gevoelens van desinteresse, lusteloosheid en leegte. Vaak is de oorzaak te vinden in een gebrek aan prikkels, of de prikkels die binnenkomen worden als saai en eentonig ervaren. Verveling kan een gevoel van minderwaardigheid oproepen. Een soort Calimero-effect, maar dan gericht op de dingen die je (niet) te doen hebt.
Verveling is niet erg. Je mag je best wel eens een beetje vervelen, maar het is zaak dat je weet hoe je daar mee om moet gaan.
Thrillseekers
Momenten van verveling worden door mensen in een actieve verslaving heel simpel ‘opgelost’. Scoren, gebruiken, onder invloed zijn. En opnieuw. En opnieuw.
Verslaafde mensen (vooral jongeren) zijn van zichzelf al vaak op zoek naar een ‘arousal’. Dit kan komen doordat zij lichamelijk minder op stress reageren en dus grenzen opzoeken en er sneller overheen gaan om dat shot adrenaline maar te krijgen. Zij zullen dus ook eerder naar middelen grijpen en eenmaal verslaafd, blijven ze gebruiken om die verveling en dat gevoel van lusteloosheid te onderdrukken.
Haat aan verveling
We hebben een hekel aan verveling. Het gevoel van rusteloosheid en ergernis wordt als onprettig ervaren. Uit recent Amerikaans onderzoek bleek dat veel mensen het zelfs geen zes tot vijftien minuten volhouden alleen te zijn met hun gedachten. Zij dienden zichzelf in het onderzoek liever een elektrisch schokje toe dan dat ze zich verveelden.
Ons brein doet ook vreemde dingen als het zich verveelt. Als je wordt opgesloten in een bunker waar geen greintje licht of geluid doorheen komt, gaat ons brein op een gegeven moment toch lichtpatronen zien, of geluid, muziek of zelfs stemmen ‘horen’. We hebben een bepaalde ‘prikkelhonger’ en als die onvoldoende gevoed wordt, ervaren we een gevoel van gespannenheid en onrust.
Vijf soorten verveling
- Onverschillige verveling Dit is niet eens zo’n hele vervelende vorm van verveling. Je bent ontspannen en denkt: ach, wat kan mij het schelen. Je weet dat je je soms best wel eens een beetje mág vervelen.
- Kalibrerende verveling Deze vorm van verveling kan samengaan met gevoelens van onzekerheid. Je gedachten dwalen af en je wilt graag wat anders gaan doen dan wat je aan het doen bent, maar je weet niet goed hoe je dat aan moet pakken. Tijdens kalibrerende verveling word je gemakkelijk afgeleid.
- Zoekende verveling Zoekende verveling gaat samen met rusteloosheid en het actief zoeken naar verandering of afleiding. Je hebt negatieve emoties over de huidige situatie en wilt het veranderen.
- Reagerende verveling De soort van waaruit (vooral) jongeren de verkeerde dingen doen. In een onderzoek waarin naar deze soort verveling werd gevraagd, voelden zij zich geïrriteerd en rusteloos. Ze vertoonden agressief gedrag. Dit is het soort verveling waardoor bijvoorbeeld bushokjes worden gesloopt.
- Apathische verveling Apathische verveling is de ‘laatst ontdekte soort’ verveling. De gevoelens van geïrriteerdheid zijn hierbij even slecht of slechter als bij reagerende verveling, maar het slopen blijft achterwege. Deze soort heeft erg veel weg van een depressie, volgens onderzoekers.
De zesde soort
Wij voegen hier graag nog een zesde soort verveling aan toe: verslaafde verveling.
Verveling is voor verslaafden vaak een reden om te gaan drinken, gebruiken, gokken of porno te kijken. Op die manier wordt het lege gevoel letterlijk verdoofd.
Als je in herstel bent, is het dus zaak verveling te herkennen en tegen te gaan zodat je niet getriggerd wordt te gaan gebruiken.
Tips om verveling tegen te gaan:
1. Breng variatie aan in je leven
Stel een lijst samen met dingen die je kunt ondernemen als je je verveelt. Bel bijvoorbeeld een vriend, of ga een dagje of weekend weg naar een onbekende plek. Zorg er voor dat je altijd iets omhanden kunt hebben en niet op het moment dat je je verveelt nog moet bedenken wat je kunt doen.
2. Zoek iets belangrijks
Verveling ontstaat vaak doordat je het idee hebt dat je werk of andere activiteiten betekenisloos zijn. Vind je geen zingeving in je huidige baan of bezigheden, zoek dan naar iets waarvan je het idee hebt dat het er iets toe doet.
3. Ga de uitdaging aan
Start bijvoorbeeld een cursus die een lichte dreiging vormt, omdat je nog niet zeker weet of je het niveau wel aan kunt. Of begin met hardlopen en schrijf je in voor een run van 10 kilometer over een bepaald aantal maanden.
4. Geef je bij verveling over aan dagdromen
Zie je fantasieën als een soort tweede leven. En leuker nog: schrijf ze daarna op.
5. Ga niet stilzitten
Sta op en beweeg. Maak een wandeling of ruim eindelijk die keukenkastjes eens een keer op. Vervelen is moeilijker als je in beweging bent.
6. Begin met mindfulness
Mensen die aan mindfulness doen lijken zich minder snel te vervelen, waarschijnlijk omdat zij hun aandacht langer op één ding kunnen richten.
7. Bedenk dat gevoelens komen en gaan
Een bepaalde mate van verveling is natuurlijk.
LEES MEER...