Wat is zucht?  
Meindert Inderwisch ( psychosociaal therapeut en auteur) beschreef zucht in zijn gelijknamige boek als een ongrijpbaar fenomeen. Zucht is de reactie van het lichaam die optreedt na onthouding van het middel waaraan je verslaafd bent geweest. Je smacht naar iets om de roes van vergetelheid, macht of geheugenverlies te ervaren. Door je jarenlange gebruik van mood-altering stoffen, is het dopaminegehalte in je brein bedroevend laag. Dat herstelt weer want de hersenen hebben het vermogen tot neurale plasticiteit. Dit houdt in dat na het stoppen je hersenen zich gaan reorganiseren.  
In de eerste tijd van je herstel hunkert je brein naar een hogere dosis dopamine of neurotransmitters dan je lichaam zelf kan geven. Je hersenen gaan zeuren om datgene wat je mist. Zucht is als een verlangen dat niet kan worden gestild. Je beloningssysteem is in pril herstel nog behoorlijk ziek.  
In tegenstelling tot andere ontwenningsverschijnselen kan je van zucht na jaren herstel nog last hebben. Het omgaan met zucht is misschien wel het moeilijkste facet van herstel. Als de ‘beloning’ lang uitblijft wordt de zucht minder naarmate je langer in herstel bent. Nuchter blijven is dus ook belangrijk zodat je brein kan herstellen.  

Wanneer treedt zucht op? 
Zucht treedt op door bepaalde (zintuigelijke) prikkels en onder bepaalde emotionele omstandigheden. Hoewel veel prikkels meestal ontstaan door stress, negatieve associaties of herinneringen aan het middel of de activiteit waaraan men verslaafd is geweest, kan positieve opwinding ook aanleiding zijn tot een verlangen. Zo kan het zien van je drinkmaatjes, een tv-reclame van een casino of het ruiken van wiet je zucht opwekken. Wanneer je geconfronteerd wordt met deze prikkels bereidt je lichaam zich voor op het stillen van deze honger.  

Hoe herken je zucht? 
Zucht openbaart zich op verschillende manieren. Daarom is het moeilijk voor deskundigen om hier de vinger op te leggen. Je kan last hebben van zucht zonder dat dit gepaard gaat met lichamelijke verschijnselen, niet te verwarren met andere ontwenningsverschijnselen. Zucht uit zich onder meer door hartkloppingen, zweten, hoge bloeddruk of klachten die lijken op griep. Je kunt ook last hebben van gebruikersdromen of van vreemd gedrag dat je niet helemaal kan plaatsen. Niet iedereen heeft hier in dezelfde mate last van en je kan veel doen om de zucht te verkleinen. Ook de mate waarop herstellenden last hebben van zucht, wisselt van persoon tot persoon. De een ervaart het als ondraaglijk, terwijl een ander heel makkelijk door het proces heen komt.  

Volgens hoogleraar ontwikkelingspsychopathologie Reinout Wiers is er in extreme gevallen van zucht, slechts bij tien procent, sprake van een ziekte. Je kunt dan in bepaalde hersengebieden duidelijke afwijkingen waarnemen. Het controlegebied in de hersenen verplaatst zich. Dit heeft veel overeenkomsten met een dwangstoornis of een obsessief-compulsieve stoornis. 

Hoe verminder je zucht? 
Therapie gericht op verslaving (nazorg!) kan helpen. Bezoek meetings! Sowieso om te horen van anderen hoe zij hiermee omgaan. Sommige herstellenden hebben baat bij EMDR (Eye Momevent Desensitization and Reprocessing). Familiebegeleiding kan helpen omdat dan je familie en je omgeving weet waarvan je last hebt en kan je in alle rust verder herstellen. Het medicijn Baclofen vermindert de zucht bij alcoholverslaafden, maar blijkt ook te werken bij andere verslavingen. Maar het meest effectief op de lange termijn blijkt inzicht in je passieve verslaving. 

Tips om met zucht om te gaan: 
1. Laat het over je heen komen 
Ga op een stoel zitten en ervaar dat het vanzelf weer overgaat (meestal binnen drie minuten). 

2. Word actief 
Vind je dat eng? Ga juist iets doen. Een blokje met de hond om, een huishoudelijk klusje of de stoep vegen. Ook dan verdwijnt zucht binnen enkele ogenbikken.  

3. Informeer jezelf (kennis) 
Zucht is niet voor iedereen hetzelfde. Daarom is het belangrijk niet alles voor waar aan te nemen. Door te onderzoeken wat voor jou geldt, wordt je zucht praktisch behapbaar en op te lossen. 

4. Praat erover met anderen 
Deel met anderen waar je tegenaan loopt. Andere verslaafden in herstel kennen de hunkering als geen ander. Ze kunnen als klankbord fungeren en tips geven hoe met je zucht om te springen. Praten met mensen zonder ervaring met verslaving kan ook al helpen. In ieder geval weten de mensen die om je geven dan wat je beweegt.  

5. Hoe ziet de optelsom van je zucht eruit?
Zucht ontstaat door verschillende factoren. Het kan je helpen uit te zoeken welk proces er aan je hunkering vooraf gaat. Dat kan een gedachte zijn, een verwijzing van iemand of een gevoel. Door meer inzicht te krijgen in wat er aan je zucht voorafgaat, overvalt deze je niet zo snel. 

6. Verander je levensomstandigheid 
Richt je leven in op een manier die bij jouw leven zonder actieve verslaving past. Als bepaalde zaken je aan je verslaving herinneren, elimineer ze dan gerust. Een verslaafde heeft nou eenmaal een ander levensritme dan iemand die daarvan herstelt.  

7. Verminder je prikkels en triggers 
Als je nog met vrienden omgaat die hun verslaving wel in stand houden, doe je er goed aan je horizon te verbreden. Triggers kunnen een uitdaging zijn om te bewijzen dat je de zucht kan weerstaan. Alleen kunnen triggers je zucht naar het ongrijpbare in de hand werken. Je hoeft je vrienden natuurlijk niet te boycotten, maar een andere sociale impuls kan je aandacht in positieve zin verleggen. 

8. Weet vooral dat het overgaat 
Bij sommige mensen verdwijnt het nooit, maar deze groep is echt in de minderheid.