Amfetamine bij herstellend verslaafde met ADHD. Verstandig of dom?

Ongeveer een derde van verslaafden hebben ook ADHD. Ik was er een van. Niet dat ik dat wist toen ik in herstel kwam. Ik schreef keurig in stap 6 mijn lijst met karaktergebreken op en dat was zo ongeveer de symptomenlijst voor ADHD. In stap 7 moest ik nederig vragen om deze tekortkomingen van mij af te nemen. Wat denk je? Lukte niet! Ik bleef chaotisch, vergeetachtig, rommelig, ongeorganiseerd, impulsief in mijn keuzes. Ik begreep er niks van. De 12 stappen zouden me toch op de rails moeten krijgen? Met al die informatie, spiritualiteit en na zoveel bijeenkomsten zou ik toch wel beter moeten weten?  Met mijn alomvattende angst uit stap 4 ging het al niet veel beter nu ik zelfs in herstel mijn zaakjes niet of moeizaam op orde kreeg. Een toevallig bezoek (ik was er als journalist voor een artikel) aan een informatieavond over ADHD bracht het aha-moment! Daar werd uitgelegd wat ADHD betekent in kindertijd en volwassenheid. Dus die voor mij zo herkenbare en kenmerkende eigenschappen hoorden bij het stempeltje ADHD!
Dus daar ben ik naast mijn NA-programma mee aan de slag gegaan.
Uiteindelijk kwam ik in de gelukkige omstandigheid dat ik er anderen bij kon coachen.

Mensen met ADHD komen vaker in problemen met alcohol en drugs
Omdat ik zo veel brokkenpiloten tegenkwam op de meetings, wist ik wel dat ik niet de enige was. ADHD-ers komen vaker in de problemen met verslavingen - in brede zin. Ook met roken en overeten. Ik las de onderzoeken destijds. ADHD’ers beginnen jonger met alcohol en drugs, proberen meer verschillende middelen uit en gebruiken vaker drugs dan leeftijdsgenoten zonder ADHD. Mensen met ADHD komen veel vaker in problemen met alcohol, drugs en andere vormen van verslavingsgedrag dan leeftijdsgenoten zonder ADHD.

Tricks en trucs
Als een jong iemand al alle tricks en trucs meekrijgen om ADHD te ondervangen, dan kampt hij of zij als tiener minder met gedragsproblemen of verslaving.
Wat duidelijk werd uit onderzoek is dat kinderen die als kind behandeld werden voor ADHD minder problemen ondervonden als tieners en adolescenten. Dat is logisch omdat kinderen het beter gaan doen en dus veel minder negatieve feedback krijgen van ouders en leraren. Dat gevoel om outcast te zijn, of tegen onbegrip aan te lopen is veel minder als er een diagnose is.

Het is moeizaam om, zolang je verslaafd bent, aan je ADHD te werken
Overmatig middelengebruik en verslavende gedragingen hebben verschillende negatieve gevolgen op iemands leven. Het heeft invloed op liefdesrelaties, vriendschappen, het zorgt voor financiële problemen, gezinsinstabiliteit, ontsteltenis in vriendengroepen en het leidt tot schooluitval. Waar het uiteindelijk op neer komt is dat het onmogelijk is om op je best te zijn als je te veel van die andere dingen doet. Met ADHD is je functioneren al veel chaotischer, met een verslaving erbij wordt het een heel lastig verhaal om iets gedaan te krijgen. Het is ook moeizaam om, zolang je verslaafd bent, aan je ADHD te werken. Een goed resultaat behalen uit coaching en therapie gaat het beste met een heldere geest.

Het is veel makkelijker om clean te blijven als je ADHD onder controle is
Ik heb gezien bij anderen - en zelf meegemaakt -  dat het veel makkelijker is om clean te blijven als je ADHD onder controle is. Zonder dat je er heel bewust van bent, word je niet zo in beslag genomen door moeilijkheden als je gestructureerder bent. Dat is ook logisch. Als je je leven onder controle hebt, en je gemoedstoestand verbetert, dan verdwijnt ook de behoefte om er van te ontsnappen. Dat wordt minder noodzakelijk en is niet langer aantrekkelijk.

ADHD in meetings
Als je de bijeenkomsten van NA, CA of AA bezoekt dan kan het zijn dat er mensen met hele sterke opvattingen over ADHD aanwezig zijn. Zeker als je  ook medicatie gebruikt kun je tegenstand ontmoeten. Dat zijn de puristen. Zij vinden het valsspelen als je medicijnen neemt. In hun ogen telt dat niet als cleantime. Voor hen is medicatie onder begeleiding van een psychiater hetzelfde als gebruik van  illegale middelen. Mocht de eerste meeting een slechte ervaring zijn, probeer meerdere groepen uit van zowel AA als NA, tot je een groep vindt die bij je past. Misschien kun je groepen die niet ADHD-tolerant zijn beter mijden. Er is vast een groep waar je niet de enige bent met ADHD en andere leden van de groep gewend zijn aan ADHD.

Stimulantia-medicatie: doen of niet?
Op mijn blog krijg ik devraag zo vaak per e-mail: is het verstandig om dex-amfetamine of een andere stimulant te nemen voor ADHD als je een verslavingsgeschiedenis hebt? Nu ben ik geen psychiater of verslavingsarts. Dus ik ben niet de persoon om deze vraag aan te stellen. Ik ken natuurlijk wel de ervaringen met de medicatie. Onderzoeken laten zien dat ADHD’ers niet verslaafd raken aan medicatie. Maar goed, de proefpersonen die getest zijn, waren niet specifiek verslaafden. Veel verslavingsartsen durven het toch niet aan. Vaak hebben ze slechte ervaringen in hun eigen praktijk om stimulantmedicatie voor te schrijven aan ADHD’ers met een verslavingsachtergrond. Sommige psychiaters of verslavingsartsen durven het wel aan met een tablettype met gereguleerde afgifte. Er worden dan voortdurend hele kleine hoeveelheden van de medicatie uitgestoten. Ik begrijp dat verslavingsartsen heel terughoudend zijn en het veel het liever niet geven.

De cruciale vraag
Daarnaast voelt het voor veel verslaafden erg onprettig om een op amfetamine of methyfenidaat gebaseerd middel te nemen. Het staat haaks op het programma dat ze in rehab hebben geleerd dat verslaafden nooit meer stemmingsbeïnvloedende middelen mogen nemen.

Dus wat is wijsheid?
Ik zelf neem geen medicijnen. Ik begon er mee te sjoemelen en nam meer dan normaal is. Ik was toch op zoek naar een gevoel dat het me zou kunnen geven. Voor mij is het dus een probleem om het doktersadvies structureel op te volgen. Ik krijg er sterke gedachten over om iets meer te nemen. Dat is tegen mijn persoonlijke integriteit.
Maar ik ken ook talloze fellows die nooit deze aanvechtingen hebben gekend en wel medicijnen nemen voor ADHD en daar goede ervaringen mee hebben. Voor hen is het een cruciaal onderdeel van hun herstel en zij zullen dat nooit opgeven. Er is geen wetmatigheid op dit gebied die voor iedereen geldt.

Praktische strategieën
Ik ben zelf erg voor om allerlei strategieën toe te passen die je ADHD-zwaktes ondersteunen. Daarover gaan de blogs op mijn website en facebook-pagina. Ik zal je een voorbeeld geven. Snel afgeleid zijn beperkt je productiviteit enorm. Als je weet hoe prikkels ontstaan - door gedachten en door dingen in je omgeving - kun je al een hoop doen. Je kunt je telefoon of het geluid uitzetten als je echt iets af moet maken of een pomodoro-timer op je laptop installeren. Dat is een methode om 20 minuten te werken en 5 minuten pauze te nemen.
Vergeten kun je verminderen met uitgebreide to do-lijsten waarin je naast taken ook de benodigdheden voor die taken opsomt.
Door een niet-vergeetbak naast de voordeur te zetten, waarin je ‘s avonds legt wat de volgende dag mee moet, vergeet je minder vaak iets.
Of door minder afspraken en verplichtingen aan te gaan zodat je meer tijd hebt om wat je wel doet ook af te krijgen.
Ook zijn er een aantal goede apps die speciaal zijn ontwikkeld voor ADHD-ers. Later dit jaar komt PsyQ-psychiater Sandra Kooij met een app die ADHD-ers specifiek ondersteunt op gebieden waar ADHD je worstelingen geeft. In de gaten houden dus!

Kortom, met compenserende strategieën kun je ook aardig grip krijgen op ADHD.

Joris Koopman
ervaringsdeskundige KRACHT!
www.krachtadhd.nl
www.facebook.com/krachtadhd