Ketamine mogelijk medicijn tegen depressie

Ketamine werkt mogelijk bij mensen met ernstige depressies, bij wie andere behandelingen niet helpen. Dat wordt nu onderzocht in het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG). Het middel is mogelijk een aanvulling op lopende depressiebehandelingen.

Ketamine bevordert mogelijk het vermogen van hersencellen om nieuwe connecties aan te gaan en zichzelf te vernieuwen. Als dat wetenschappelijk wordt aangetoond, is het denkbaar dat mensen met een ernstige depressie beter omgaan met emoties als stress en angst. Ook levert het medicijn sneller resultaat dan andere antidepressiva. Onderzoek van het UMCG moet uitwijzen of ketamine inderdaad stemmingsklachten vermindert bij mensen met ernstige depressies, bij wie andere behandelingen niet werken.

Ketaminepil
Het onderzoek loopt in Nijmegen, Den Haag en Groningen. Een deel van de deelnemers krijgt een placebo, het andere deel krijgt zes weken lang een lage dosis ketamine in pilvorm. Na hun deelname hebben alle proefpersonen de mogelijkheid een ketamine proefbehandeling te doen. De onderzoekers leren dan meer over de langetermijneffecten en bijwerkingen van het middel. Tot nu toe weten we dat langdurig gebruik van ketamine schade kan veroorzaken aan de lever, urinewegen of cognitieve functies. Daarnaast werkt het middel ook verslavend. Wereldwijd is het het grootste onderzoek dat op deze manier wordt uitgevoerd. Zijn er positieve onderzoeksresultaten, dan werkt ketamine mogelijk bij een terugval bij een depressie, mits het naast reguliere behandelingen gebruikt wordt.

Niet nieuw
Het idee dat het middel mogelijk helpt tegen depressies is niet nieuw. Onlangs kreeg een Amerikaanse farmaceut toestemming om ketamine in neussprayvorm op de markt te brengen. Rond 2000 ontstonden de eerste geluiden al over de drug. Die berichten waren echter niet gebaseerd op voldoende wetenschappelijk bewijs, volgens Robert Schoevers, hoogleraar psychiatrie in het UMCG en tevens initiatiefnemer van het onderzoek. ‘Achteraf kun je denken: waarom heeft het zo lang geduurd? Maar het kost veel tijd om een geneesmiddel onderzocht en goedgekeurd te krijgen voor een grote groep mensen. Goed onderzoek is noodzakelijk.’

Terughoudend
Een andere reden voor terughoudendheid met ketamine, is dat het ook een partydrug is. Volgens de Nationale Drugs Monitor van het Trimbos Instituut wordt het steeds populairder. Schoevers wil ketamine daarom niet meer aanprijzen dan strikt mogelijk is. ‘Ik wil voorkomen dat mensen thuis zelf aan de slag gaan, met alle negatieve gevolgen van dien.’
Hoogstwaarschijnlijk is het onderzoek medio 2020 klaar. Hoewel Schoevers optimistisch is over de voorlopige resultaten van het onderzoek, wijst hij ook op terughoudendheid. ‘Het zal niet de eerste keer zijn dat een veelbelovend geneesmiddel uiteindelijk helemaal niet zo goed blijkt te werken.’