'Sociale media hebben een vergelijkbaar effect op je hersenen als drank en drugs', schreef het AD afgelopen week. Verschillende nieuwsmedia namen het over. Nu is er enige nuance aangebracht.
Sociale media zijn helemaal niet even verslavend als drank en drugs. Dat zegt Anneke Goudriaan (bijzonder hoogleraar Werkingsmechanismen van verslavingsgedrag aan het AMC in Amsterdam) tegen de Volkskrant in de rubriek ‘Klopt dit wel’, naar aanleiding van de koppen die afgelopen week het nieuws domineerden dat dat wél zo zou zijn.
Inderdaad, likes op Facebook of hartjes op Instagram activeren hetzelfde hersengebied als drank en drugs. ‘Maar het effect is veel minder sterk’, vertelt Goudriaan. ‘Dus in die zin gaat de vergelijking niet op.’
Sociale interacties zijn zogenaamde ‘natuurlijke beloners’. Middelen als alcohol en drugs zijn dat niet, en daardoor is het effect veel sterker. Middelen brengen onnatuurlijke stoffen met zich mee, en daardoor wordt het beloningssysteem als het ware platgebombardeerd. Goudriaan: ‘Ter vergelijking: bij het consumeren van voedsel wordt de output van het beloningscircuit 50 keer verhoogd, bij seks 100 keer. Bij cocaïne is dat 350 keer, en bij speed zelfs 1.200 keer. Dat deze middelen veel sterkere beloners zijn, maakt ze ook verslavender.’
Wel geeft ze aan dat het niet wil zeggen dat sociale media géén verslavende werking hebben. In principe zou alles wat op het beloningssysteem werkt verslavend kunnen zijn. Maar vooralsnog is dat, als het om gedragsverslaving gaat, alleen voor gokken vastgesteld.
‘Bovendien wordt vaak vergeten dat slechts een klein deel van de mensen ook daadwerkelijk verslaafd raakt’, draagt neurobioloog en hoogleraar Hersenen en Gedrag Taco de Vries zijn steentje bij. ‘Van iedereen die drugs gebruikt raakt maar 15 procent verslaafd.’ Bij internetverslaving, wat überhaupt niet officieel erkend is als verslaving, ligt dat percentage waarschijnlijk lager omdat natuurlijke beloners niet dat extra effect van middelen hebben.
Roeland Dietvorst, die in het AD wordt geciteerd, geeft ook aan dat het artikel wat gechargeerd wordt verwoord. 'Maar de verslavende werking moet zeker niet onderschat worden. Ik wilde een link leggen naar het beloningscentrum in het brein, dat de automatische neiging activeert bepaald gedrag steeds te herhalen. Daar zit de vergelijking met sociale media.'
LEES MEER...