De meeste automutilanten snijden of krassen. Op de tweede plaats staat zichzelf branden. Sommige mensen slikken scherpe dingen of gevaarlijke stoffen in om zo het lichaam van binnenuit te beschadigen. Deskundigen noemen zelfbeschadiging verslavend, omdat de verwondingen een super snel effect hebben op het serotoninegehalte in het brein. Even zorgt de beschadiging voor een licht euforisch gevoel of juist voor een afvlakking van emoties. Dat maakt het net zo verslavend als welke drug dan ook, stellen de deskundigen.

Onbegrepen
Programmamaker Jessica Villerius heeft in haar verleden geworsteld met de eetstoornis Anorexia Nervosa. De realisatie dat anorexia een verslaving is, hielp haar de ziekte te overwinnen op haar 25e. In de jaren die volgden heeft ze verschillende documentaires gemaakt, waaronder Code Rood: Succesvol Verslaafd en Glenn Helder: C’est la vie. Nu komt ze met een vierdelige serie over jongeren én volwassenen die dagelijks vechten tegen de dwang zichzelf te verwonden.

Cindy (33) vertelt in de eerste aflevering over haar ervaring op de Eerste Hulp: ‘Ik ben meerdere malen gewoon weggestuurd, dan zeiden ze: ‘We helpen hier mensen die het echt nodig hebben.’ Ik ben meerdere malen zonder verdoving gehecht. Wat artsen niet begrijpen, is dat we dit op het moment van aanbrengen inderdaad niet voelen: het gebeurt soms in een roes. Maar wanneer er gehecht moet worden, dan zijn we bij ons volle verstand en doet het net zo veel zeer als bij ieder ander.’

Pijn en schaamte
Jessica ontdekte dat ziekenhuizen slecht zijn ingesteld op mensen die zichzelf opzettelijk beschadigen. ´Mensen die met veel pijn en schaamte naar de Eerste Hulp gaan krijgen daar te horen dat ze maar even moeten wachten want ze hebben het immers zelf gedaan. In het ergste geval krijg je 47 hechtingen aangebracht zonder verdoving. Dat nodigt niet uit om er later opnieuw hulp te zoeken.’

Eén op de vier jongeren
In 2005 werd er in Nederland een onderzoek gedaan onder zo’n 4500 jongeren. Het toonde aan dat 4,3% zichzelf weleens opzettelijk heeft beschadigd. 44% gaf aan dit vaker dan een enkele keer gedaan te hebben. Eind 2014 kwam een onderzoek uit dat is gehouden onder ruim duizend Nederlandse en Vlaamse jongeren. Dit onderzoek laat een heel ander aantal zien: één op de vier jongeren heeft zichzelf weleens opzettelijk beschadigd. In dit laatste onderzoek geldt dat de zelfbeschadiging sociaal onacceptabel gedrag moet zijn waarbij een fysiek letsel opzettelijk en op een directe manier wordt toegebracht zonder een aanwezige intentie tot zelfdoding.

De serie Beschadigd is vanaf donderdag 12 februari om 22.05 te zien op NPO3.