Het ging zoals die dingen gaan. Eerst lijkt het je helemaal niks, maar dan maakt iemand die je hoog hebt zitten er reclame voor en denk je: mmm, dat moet ik toch ook eens proberen. Zo kwamen bijvoorbeeld bier, hardlopen en de e-reader in mijn leven. En onlangs heeft de familieopstelling zich in het rijtje gevoegd. Familieopstelling? Softe hap. Niks voor mij. Dat dacht ik ook. Maar een vriend had tijdens zo'n familieopstelling ontdekt dat hij alles had gedaan om niet zijn eigen leven te hoeven leiden. En sinds die opstelling had hij al twee keer ergens 'nee' tegen gezegd. Een wonderbaarlijke genezing. Dat wilde ik ook. Want als er iets is dat mijn doen en laten heeft beïnvloed, dan is het mijn familie wel.
Dus googelde ik op een vroege zondagochtend 'familieopstelling in Amsterdam' en betrad ik twee uur later een theaterzaaltje om de hoek. De groep bestond uit drie begeleidsters, en drie vrouwen en vijf mannen op zoek naar inzicht. De een wilde weten wat zij voor haar manisch-depressieve moeder had betekend. De ander wilde erachter komen waarom de relatie met zijn stiefzoon zo was verslechterd. Ik en mijn issues waren als laatste aan de beurt. Aarzelend koos ik representanten voor mijn drinkende vader, tobbende moeder, broers, zussen en voor mezelf niet te vergeten. Een keurige 65-jarige huisarts speelde mijn doodgeboren zusje en een van de begeleidsters stelde mijn verongelukte jongste broer voor. Zij lag op de grond riep: ik ben niet dood, ik leef. Precies mijn broer. Daar kon ik wel om lachen. Maar al snel zat ik te sniffen. Iedere representant had namelijk zijn eigen aandoenlijke verhaal. Ik zag mijn vader letterlijk worstelen met zijn emoties en begreep ineens hoe eenzaam mijn zogenaamd sterke oudste zus moet zijn geweest. En mijn zwijgzame oudste broer begon vanuit het niets heel lief tegen mijn alias te praten. En ik (de echte) voelde niks dan warmte en begrip voor het zooitje dat daar stond en voelde me thuis als nooit tevoren. Na afloop ontsloeg ik iedereen uit zijn rol en fietste met een barstende koppijn naar huis. Grinnikend om mijn dode broer en vol genegenheid voor mijn vader.

Families zijn een even grote bron van liefde als van ellende. Dat hoef ik jullie niet te vertellen. Maar wat die opstelling me heeft laten zien, is dat niemand op zichzelf staat en ieders gedrag verklaarbaar en daardoor begrijpelijk is. En zodra je iemand begrijpt, kun je hem of haar en ook jezelf beginnen te vergeven. Appeltje, eitje; vertel eens iets nieuws. Maar wie slaagt daarin in het echte leven? Familieleden zien zoals ze echt zijn is door angst, woede, onbegrip of ander oud zeer het moeilijkste wat er is. Maar tijdens die familieopstelling, als toeschouwer, kostte me dat geen enkele moeite. En dat luchtte me enorm op. Ik kan deze methode afdoen als spirituele nonsens, maar daar heb ik helemaal geen zin in. Ik weet niet precies hoe het werkt of welke magie er aan te pas komt, maar het gaat zoals die dingen dus kennelijk gaan: toon mij uw wonden en u zult genezen. Bij thuiskomst heb ik meteen mijn oudste zus gebeld. Gewoon, om te vragen hoe het met haar is en om een beetje te lachen en te kletsen. Iets wat ik al heel lang niet had gedaan.

Een keurige 65-jarige huisarts speelde mijn doodgeboren zusje